Ther ha HNLC ia ka Sorkar Pdeng ba pulom ban pynrung ia ka Ktien Khasi & Garo ha ka khyrnit ba 8 ka Riti Synshar Ri

Syllad | The Rising MeghalayaJuly 1, 2024

Ka Seng kieng atiar Hynniewtrep National Liberation Councl (HNLC) ha ka 1 tarik Naitung, ka la pyrto halor ka jingithuh jong ka Google ia ka Ktien Khasi, watla ka la kynthoh tyngeh ia ka Sorkar Pdeng halor ka jingpulom ban kynthup ia ka Ktien Khasi bad Garo ha ka Khyrnit kaba phra jong ka Riti Synshar jong ka ri India.

Ka Seng ha u kyrwoh lyngba u General Secretary Cum Publicity Secretary u Bah Sainkupar Nongtraw ka la ong, “Ka HNLC ka sngewkmen shibun ban pynbna halor ka jingithuh ia ka ktien tynrai ka jong ngi da ka Google, kaba pynpaw ia ka jingdonkam ban pynneh pynsah bad lehkmen ia ka ktien kren ba hiar pateng jong ngi. Kane ka jingithuh ka pynksan halor ka jingpyrshang lang jong baroh ia ka jingdonkam ban iasaid na ka bynta ban ioh ia ka jingithuh ia ka ktien ka jong ngi da ka Sorkar India.”

“Ka HNLC ka kut jingmut ban pynpaw halor ka jingkongsan jong ka kolshor bad ka jingpynneh pynsah ia ka ktien tynrai jong ngi bad ka jingithuh kaba hiar pateng. Ka jingai jingiada ka long kaba kongsan na ka bynta ban pynneh ia ka khana ba kyrpang jong ka kolshor jong ngi kaban neh pateng la pateng,” u la ong.

Nalor kata u la ong ruh ba ka jingithuh ia ka ktien jong ngi kam pynroi tang ia ka jingsarong bad ka jingiatylli ha ka kolshor hynrei ka plielad ruh na ka bynta ka jingkiew ha ka roi ka par ha ka imlang sahlang, da kaba bynra ba ka jingithuh jong ka Google ka pyni halor ka jingnangkiew ha kaba ithuh ia ki jait ktien jong ki kynhun jaidbynriew bapher bapher ha ka pyrthei.

U la ong ruh ba ka long kaba kongsan ia ka Sorkar India ba kan pdiang bad kyrshan shitrhem ia ka ktien tynrai jong ngi ban pynkhlain ia ka tynrai ka jong ngi, kata ban kyntiew ia ka bha ka miat jong ka imlang sahlang bad ruh ban noh synniang sha ka thong ban aijingiada ia ka ktien tynrai pateng la pateng.

Ha kawei pat ka bynta, une u nongialam ka HNLC u la ong ba ka jingkyrpad ba dang shen jong u Myntri Rangbah ka Jylla u Conrad K Sangma ia ka Google ba kan ai jingithuh ia ka ktien Garo ka wanrah ka jingsngwkhia halor ka thong ba hakhmat jong u.

“Ha ka jingshisha kalong kaba kongsan ia u Myntri Rangbah ba un pynleit jingmut ban kyntu ia ka Sorkar Pdeng ba kan kynthup ia ka Ktien Khasi bad Garo ha ka Khyrnit ba Phra jong ka Riti Synshar Ri ha ka jaka ban kyntiew ia ki jingmyntoi shimet,” u la ong.

Haba kynthoh ia ka jingpynslem jong ka Sorakr Pdeng ban ai ka jingithuh ia kine ki artylli ki ktien tynrai ka Jylla, u Nongtraw u la ong, “Ka jingpulom jong ka sorkar ban aijingithuh ia ki ktien tynrai jong ngi ka pyni ia ka jingthmu ban pynduh bad pynjngai ia ngi na ka tynrai ka histori jong ngi da kaba khanglad ia ka jingpule bad ka jingpyndonkam ia ka ktien tynrai jong ngi.”

U la ong ruh ba na ki 7000 tylli ki jait ktien bapher bapher kiba pyndonkam ha ka pyrthei bad na ki 700 tylli ki ktien ha ka ri India, ka ktien Khasi ka la ioh ka jingithuh da ka Google Translate, bad kane ka long ka dak jong ka histori.

Ha kaba iadei bad ka kyrdan jong ka Ktien Khasi, u Bah Nongtraw u la ong ba ka jingithuh jong ka UNESCO ha u snem 2012 kum ka ktien kaba la jan duhjait bad hadien ka jingpynrung biang ia ka kum ka ktien kaba shngain ka pynpaw ia ka jingkiew shaphrang. Hynrei u la ong ba ka jinglong ba neh jong ka jingshngain jong ka ktien jong ngi ka shong ha ka jingithuh jong ka sorkar. Ka jingkylli ka dang iai bteng: haduh katno ka ktien jong ngi kan sah shngain khlem ka jingithuh jong ka sorkar?

“Ki plie lad ia ki briew jong ngi ba kin rung sha ki shipai bad ki pulit ban ialeh na ka bynta jong ki, hynrei kim ai ia ngi ia ka jingbishar hok, ym tang shisngi, kumba nga kynmaw. Nga kynmaw ia ka jingrwai tynrai jong u Status Quo kaba kyrteng “Hapoh ki shipai mynta,” ryngkat bad ki kyntien kum “Phi la ioh pdiang ia ka hukum, kham bha ban shu siat beit, ka kti jong phi ka don ha u trigger hynrei kam long kaba dei,” kaba kren hi ialade . Namar ki buit treikam jong ka sorkar kiba donbor bad ki jingleh bym hok jong ka sorkar kiba dang iai bteng, kan ym don ka jingiadei kaba bha bad ka jaidbynriew Hynñiewtrep; kan long tang ka jingiadei ka bym don ia kano kano ka jingiamynjur ha ka jingiadei.